کد مطلب:43124 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:29

گنجینه پرسمان » حديث شناسي

تفسير فراز بيست و هشتم تا سي و دوم خطبه نود و سه كه درباره «خوفناك ترين فتنهها» ايراد شده چيست؟

«أّلَاوَإِنَّ أَخْوَفَ الْفِتَنِ عِنْدِي عَلَيْكُمْ فِتْنَهُ بَنِي أُمَيَّهَ, فَإِنَّهَا فِتْنَهٌ عَمْيَاءُ مُظْلِمَهُ: عَمَّتْ خُطَّتها و خُصَّتْ بَلِيَّتُهَا, وَأَصَابَ الْبَلَاءُ مَنْ أَبْصَرَ, فِيهَا, وَأَخْطَأَالْبَلَاءُ مَنْ عَمِيَ عَنْهَا»
[هشيار باشيد كه خوفناك ترين فتنهها براي شما در نظر من فتنه بني‎اميّه است زيرا فتنهاي است كور و تاريك كننده [خصلتها]نقشهاي فراگير و بلاهايش مخصوص [پيشوايان دين و انسانهاي با ايمان] و هر كس كه در آن فتنه بينا باشد بلا بر او فرود آيد و هر كس كه در آن فتنه نابينا باشد بلا اورا گم ميكند (به او نميرسد).]
اميرالمومنين دو مختصّ مهمّ براي فتنه بني اميّه متذكّر شدهاند:
مختصّ يكم ـ كور وتاريك و تاريك كننده است, زيرا دعاوي بني اميّه به هيچ اصل وقانوني مستند نبود, آنچه كه براي آنان مطرح بود هوي و خودكامگي وسلطه جوئي بود و چون اين سه موضوع هيچ مبنا و اصلي ندارند, لذا قطعي است كه فتنهاي كه برمبناي بي مبنائي بوجود بيايد و ادامه پيدا كند, كور و تاريك و تاريك كننده خواهد بود.
مختصّ دوم ـ فراگير همه مردم جامعه ميباشد, زيرا اوّلاً قدرت را بدست داشتند, ثانياً از قيافههاي بظاهر حقّ بجانب استفاده ميكردند ثالثاً شعارهائي عوام پسند مانند شعار درباره قرآن كه معاويه درروزهاي صفّين باتعليمات عمربن وعاص به راه انداخت, ولي فقط خواصّ و عظماء بودند كه از فتنه بني اميّه واقعاً در شكنجه و فشار بودند. لذا ميفرمايد: [نقشه و خصلتش فراگير عموم ولي بلايش مخصوص بود.]
اين بلاو شكنجه ورنج سراغ آگاهان وپاكان انسانهاي آن دوران راكه دررديف اوّلشان ائمّه اطهارو اولياء اللّه بودند, ميگرفت. و رد دوجمله آخري «أَصَابَ الْبَلَاءُ مَنْ أبْصَرَ فِيهَا, وَأَخْطَاَ الْبَلَاءُ مَنْ عَمِيِ عَنْهَا» در حقيقت توضيح علّت همان جمله خَصَّتْ بَلِيَّتُهَا ميباشد زيرا معناي دو جمله چنين است كه هر كس كه در آن فتنه بينا باشد, قطعي است كه بلا و مشقّت و محنت و رنج برسر او تاختن خواهند گرفت و اگر كسي كه چيزي نميفهمد ودرصدد هم نيست كه چيزي از آن فتنه بفهمد و يا باصطلاح عامّيان توبره يا آخورش را ميخواهد كه سر در آن فرو كند, نه بلائي خواهد ديد و نه رنجي.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 16
آية الله محمدتقي جعفري